ਤੱਟ ਰੱਖਿਅਕਾਂ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਟਕਰਾਉਣ ਕਾਰਨ ਵਾਪਰਿਆ ਹਾਦਸਾ
ਟੋਕੀਓ : ਜਪਾਨ ਦੇ ਟੋਕੀਓ ’ਚ ਹਾਨੇਡਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਦੇ ਰਨਵੇਅ ’ਤੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਜਪਾਨੀ ਤੱਟ ਰੱਖਿਅਕਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਟੱਕਰ ਹੋਣ ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਲੱਗ ਗਈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪੰਜ ਜਣਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਐੱਨਐੈੱਚਕੇ ਟੀਵੀ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਪਾਨ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਦੀ ਉਡਾਣ ਜੇਏਐੱਲ-516 ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 379 ਯਾਤਰੀ ਸਵਾਰ ਸਨ, ਜੋ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬਾਹਰ ਆ ਗਏ। ਜਪਾਨ ਦੇ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਮੰਤਰੀ ਤੇਤਸੁਯੋ ਸਾਇਤੋ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸਾਇਤੋ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਪਾਨੀ ਤੱਟ ਰੱਖਿਅਕ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਪਾਇਲਟ ਹਾਦਸੇ ’ਚ ਬਚ ਗਿਆ ਪਰ ਅਮਲੇ ਦੇ ਪੰਜ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਸਥਾਨਕ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲ ਦੀ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਜਾਪਾਨ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਰਨਵੇਅ ’ਤੇ ਉਤਰਨ ਦੌਰਾਨ ਅੱਗ ਅਤੇ ਧੂੰਆਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਮਗਰੋਂ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਪਰਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਅੱਗ ਲੱਗ ਗਈ। ਇੱਕ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਵਾਲੀ ਫੁਟੇਜ ਵਿੱਚ ਜਹਾਜ਼ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੜਿਆ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤਾ। ਐੱਨਐੈੱਚਕੇ ਟੀਵੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਏਅਰਬੱਸ ਏ-350 ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਸੋਪੋਰੋ ਸ਼ਹਿਰ ਨੇੜੇ ਸ਼ਿਨ ਚਿਟੋਸ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਤੋਂ ਹਾਨੇਡਾ ਲਈ ਉਡਾਣ ਭਰੀ ਸੀ। ਤੱਟ ਰੱਖਿਅਕ ਤਰਜਮਾਨ ਯੋਸ਼ੀਨੋਰੀ ਯਾਨਾਗਿਸ਼ਿਮਾ ਨੇ ਯਾਤਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਅਤੇ ਤੱਟ ਰੱਖਿਅਕ ਬਲ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਐੱਮਏ-722, ਬੌਂਬਰਡੀਅਰ ਡੈਸ਼-8 ਵਿਚਾਲੇ ਟੱਕਰ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਪੀੜਤਾਂ ਲਈ ਰਾਹਤ ਸਮੱਗਰੀ ਪਹੁੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਨਿਗਾਟਾ ਵੱਲ ਜਾਣਾ ਸੀ।
ਗ੍ਰੀਨਵਿਚ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਫਾਇਰ ਸੇਫਟੀ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਐਡ ਗੈਲੇਆ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ: ‘ਮੈਂ ਜਿੰਨੀਆਂ ਵੀ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਦੇਖੀਆਂ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਜ਼ਮੀਨ ’ਤੇ ਇੱਕ ਵੀ ਯਾਤਰੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਾਮਾਨ ਚੁੱਕਦੇ ਹੋਏ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ। ਜੇਕਰ ਲੋਕ ਲਿਜਾਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਤਾਂ ਇਹ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋਵੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੈਬਿਨ ਸਮਾਨ। ਅਜਿਹਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਜਹਾਜ਼ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੌਲੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ।’
ਫੈਸਰ ਐਡ ਗੈਲੇਆ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, ‘ਕ੍ਰੈਸ਼ ਹੋਏ ਜਹਾਜ਼ ਏਅਰਬੱਸ 350 ਦੀ ਹਾਲਤ ਨੇ ਵੀ ਨਿਕਾਸੀ (ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ) ਨੂੰ ਮੁਸ਼ਕਲ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਹਾਦਸਾ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਿਸਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਸੀ। ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਅਗਲਾ ਹਿੱਸਾ ਹੇਠਾਂ ਵੱਲ ਝੁਕਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਕਿ ਯਾਤਰੀਆਂ ਲਈ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜਾਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸੀ।’
ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਤਿੰਨ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਅੱਗੇ ਝੁਕਣ ਕਾਰਨ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਇਨਫਲੇਟੇਬਲ ਸਲਾਈਡਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਤਾਇਨਾਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਿਆ। ਇਹ ਸਲਾਈਡ ਬਹੁਤ ਖੜੀ ਸੀ ਜੋ ਯਾਤਰੀਆਂ ਲਈ ਖਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਸੀ।
ਜਾਪਾਨ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਿਕਾਸੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੌਰਾਨ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਖਰਾਬ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਫਲਾਈਟ ਕਰੂ ਨੂੰ ਮੈਗਾਫੋਨ ’ਤੇ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ ’ਚ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਹਦਾਇਤਾਂ ਦੇਣੀਆਂ ਪਈਆਂ।
ਇੱਕ ਯਾਤਰੀ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਸੱਟਾਂ ਲੱਗੀਆਂ ਜਦਕਿ 13 ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੇ ਦਰਦ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਰੀਰਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਲਈ ਡਾਕਟਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ।
ਪਾਨ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਦੇ ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ਨੇ ਸਥਾਨਕ ਸਮੇਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸ਼ਾਮ 4 ਵਜੇ ਨਿਊ ਚਿਤੋਜੇ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਤੋਂ ਉਡਾਣ ਭਰੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ 6 ਵਜੇ ਹਨੇਡਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ’ਤੇ ਉਤਰਿਆ।
ਨਾਲ ਟਕਰਾਉਣ ਵਾਲਾ ਕੋਸਟ ਗਾਰਡ ਦਾ ਜਹਾਜ਼ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ’ਤੇ ਆਏ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਪੀੜਤਾਂ ਲਈ ਰਾਹਤ ਸਮੱਗਰੀ ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਜਾਪਾਨ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਫਲਾਈਟ ਅਟੈਂਡੈਂਟ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਫਲਾਈਟ 516 ’ਤੇ ਸਵਾਰ ਯਾਤਰੀ ‘ਬਹੁਤ ਹੀ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤ’ ਸਨ।
ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘ਮੈਨੂੰ ਰਾਹਤ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਯਾਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ। ਪਰ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਮੈਂ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮੁਸਾਫਰਾਂ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਮੈਂ ਡਰੀ, ਘਬਰਾਹਟ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਲੱਗੀ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੋਵੇਂ ਜਹਾਜ਼ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਟਕਰਾ ਗਏ ਅਤੇ ਅੱਗ ਲੱਗ ਗਈ, ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਵੀ ਬਦਤਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਸੀ।’
ਇਸ ਸਾਬਕਾ ਫਲਾਈਟ ਅਟੈਂਡੈਂਟ, ਜਿਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਗੁਪਤ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸ਼ਰਤ ’ਤੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ, ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਯਾਤਰੀ ਘਬਰਾਏ ਨਾ।
ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, ‘ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜੋ ਕੀਤਾ, ਉਸ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕਰਨਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਹੈ। ਸੱਚਾਈ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੇ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਚਾਲਕ ਦਲ ਅਤੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਚੰਗੇ ਤਾਲਮੇਲ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।’
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਵੇਂ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਨਿਕਾਸੀ ਅਤੇ ਬਚਾਅ ਸਿਖਲਾਈ ਤੋਂ ਗੁਜ਼ਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਵਪਾਰਕ ਉਡਾਣਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਚਾਲਕ ਦਲ ਨੂੰ ਇਸ ਸਿਖਲਾਈ ਤੋਂ ਗੁਜ਼ਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਤਿੰਨ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੱਕ ਚੱਲਦੀ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਸਾਲ ਇਹ ਟਰੇਨਿੰਗ ਲੈਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਮੁਖ਼ਤਿਆਰ ਨੇ ਦਸ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਪਾਨ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਦੀ ਸੇਵਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘ਸਾਨੂੰ ਲਿਖਤੀ ਇਮਤਿਹਾਨ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਕੇਸ ਸਟੱਡੀਜ਼ ’ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰੈਕਟੀਕਲ ਟਰੇਨਿੰਗ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਸਾਨੂੰ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਪਾਣੀ ’ਤੇ ਉਤਰਨ ਵਿਚ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਮੇਨਟੇਨੈਂਸ ਸਟਾਫ ਵੀ ਇਸ ਸਿਖਲਾਈ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।’
ਇੱਕ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਏਅਰਲਾਈਨ ਦੇ ਇੱਕ ਪਾਇਲਟ ਨੇ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਗੁਪਤ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸ਼ਰਤ ’ਤੇ ਬੋਲਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਫਲਾਈਟ ਦੇ ਚਾਲਕ ਦਲ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਸਿਖਲਾਈ ਤੋਂ ਗੁਜ਼ਰਨਾ ਪਿਆ ਜਿਸ ਨਾਲ ਨਿਕਾਸੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲੀ। ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ‘ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਜੋ ਵੀ ਹੋਇਆ, ਉਹ ਚੰਗੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਸੋਚਣ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਉਹੀ ਕਰਦੇ ਹੋ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਕਰਦੇ ਹੋ। ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।’
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਕਿਸੇ ਯਾਤਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਮਾਨਤਾ ਦਿਵਾਉਣ ਲਈ, ਇਸ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਇਹ ਦਿਖਾਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਲੋੜ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜਹਾਜ਼ ’ਤੇ ਸਵਾਰ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ 90 ਸਕਿੰਟਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਨਿਕਾਸੀ ਟੈਸਟ ’ਚ ਅਸਲੀ ਯਾਤਰੀ ਵੀ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।’’ ਪਾਇਲਟ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਹਾਦਸਿਆਂ ਤੋਂ ਸਬਕ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ ਹਵਾਈ ਆਵਾਜਾਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, 1977 ਵਿੱਚ, ਸਪੇਨ ਦੇ ਰੋਡੀਓਸ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ’ਤੇ ਦੋ ਬੋਇੰਗ 747 ਏਅਰਲਾਈਨਰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਟਕਰਾ ਗਏ, ਜਿਸ ਨਾਲ 583 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਹਵਾਈ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹਾਦਸਾ ਸੀ।
ਕਾਕਪਿਟ ਨਿਯਮਾਂ ਅਤੇ ਰੇਡੀਓ ਸੰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਹਾਦਸਾ ਪਾਇਲਟਾਂ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਆਵਾਜਾਈ ਕੰਟਰੋਲਰ ਵਿਚਕਾਰ ਗਲਤਫਹਿਮੀ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ।
1985 ਵਿੱਚ, ਫਲਾਈਟ 123 ਟੋਕੀਓ ਹਾਨੇਡਾ, ਜਾਪਾਨ ਤੋਂ ਉਡਾਣ ਭਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਦਸਾਗ੍ਰਸਤ ਹੋ ਗਈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਬੋਇੰਗ ਦੇ ਮੁਰੰਮਤ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ ਹੋਈ ਸੀ। 524 ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਚਾਰ ਲੋਕ ਹੀ ਬਚ ਸਕੇ।
2006 ਵਿੱਚ, ਜਾਪਾਨ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਨੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹਾਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਬਣਾਇਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਰੈਸ਼ ਹੋਏ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਸਨ।
